ابزاری به نام PLC یا چرخه‌ی عمر محصول (Product Life Cycle) که بسیاری از سرمایه‌گذاران، کارآفرینان و توسعه‌دهندگان از آن در دیجیتال مارکتینگ برای توانایی پیش‌بینی مسیر محصول جدید که بسیار ارزش‌مند است استفاده میکنند.
برای ردیابی مسیر محصولات شرکت خود و تصمیم‌گیری آگاهانه برای بالاتر رفتن موفقیت آن از مدل چرخه عمر محصول استفاده کنید.
شناخت چرخه عمر محصول مزایای منحصر‌به‌فردی را به افراد حرفه‌ای در تجارت که می‌خواهند کالای جدیدی را به بازار عرضه کنند، ارائه میدهد.
تعریف چرخه عمر محصول
چرخه‌ی عمر محصول در واقع یک مفهوم است، که مسیر یک محصول را از ابتدای تولید آن، رشد آن و به پایان رسیدن عمرش، به ۴ مرحله‌ی مشخص تقسیم میکند.
بررسی این چرخه برای آگاهی از سرنوشت تصمیمات کلیدی که در‌مورد سرمایه‌گذاری و توسعه‌ی محصول، تعدیل قیمت، بازاریابی و سایر تصمیمات مربوط به محصول استفاده میشود.
4 مرحله‌ی اصلی چرخه عمر محصول
شناسایی بازار هدف:
قبل از اینکه محصولی معرفی شود، باید درباره آن تحقیق و توسعه انجام شود، به وسیله آن توسعه‌دهندگان قصد دارند بازار هدف را شناسایی کنند، رفتار رقبا را تجزیه‌تحلیل کنند و مارکتینگ پلن را یک‌پارچه کنند.
معرفی:
این مرحله زمانی است که محصول برای اولین بار به بازار عرضه میشود؛ و نیاز به معرفی دارد.
رشد:
این مرحله زمانی اتفاق میافتد که محصول به‌سرعت در حال فروش است و تقاضا برای آن رو به رشد است.
بلوغ:
این مرحله زمانی است که در مرحله فروش حفظ میشود و تقاضا برای محصول در اوج است.
کاهش:
این مرحله زمانی اتفاق میافتد که تقاضا برای محصول کم کم شروع به کاهش میکند.
چرخه عمر محصول چگونه کار خود را انجام میدهد.
برای درک اینکه چرخه عمر محصول چگونه کار میکند، توصیف جزئیات بیشتر هر مرحله به ما برای درک آن کمک میکند:
- معرفی محصول
- به دست آوردن تقاضا برای محصول
- تقویت تلاش‌های بازاریابی برای محصول
- به حداقل رساندن هزینه‌ها برای ایجاد محصول
-
مرحله معرفی محصول
معرفی محصول، اولین مرحله از چرخه عمر محصول است. در این مرحله ۲ هدف مهم وجود دارد:
مرحله‌ی معرفی محصول به بازار کوچکتر، فروش کمتر و با هزینه‌های زیاد، با سرمایه‌گذاری‌های هنگفت در بازاریابی و تبلیغات محصول مشخص میشود.
زمانی که از محصول قصد ایجاد آگاهی داریم: ایجاد آگاهی از ویژگی‌های آن در بین بازار مصرف هدف.
از استراتژی‌های موفق برای این مرحله از چرخه عمر محصول ارائه‌ی محصول با قیمت کمتر یا مشارکت با تأثیرگذاران بازار است. در صورت موفقیت، این استراتژی فروش شروع به افزایش میکند و محصول به مرحله‌ی رشد میرسد.
ویژگی های این مرحله
- وجود هزینه‌های بسیار بالا
- حجم کم فروش در مراحل اولیه
- رقابت کم و یا نبود رقابت جدی
- تقاضایی وجود ندارد و باید ایجاد شود
- از مشتریان خواسته میشود محصول را امتحان کنند
-
به دست آوردن تقاضا برای محصول (رشد)
به دست آوردن تقاضا برای محصول، مرحله‌ی بعدی چرخه عمر محصول است. مرحله‌ی رشد که به فروش و گسترش خیلی بیشتر محصول در بازارهای مختلف به بازارهای انبوه نیازمند با افزایش مداوم تقاضا انجام میشود.
در نتیجه این افزایش تقاضا به مشتری گسترده‌تر و حاشیه سود بیشتری میرسد. شرکت‌ها با سرمایه‌ی مالی اضافی می‌توانند بازاریابی و تبلیغات خود را گسترش دهند؛ بنابراین، محصول را حتی بیشتر رشد دهند. در صورت موفقیت، فروش به سمت مرحله‌ی بلوغ ادامه خواهد یافت.
البته در این مرحله، باید این را در نظر بگیرد که رقبای بالقوه‌ای که در مرحله تولد نظاره‌گر بودند، بسرعت وارد میدان می‌شوند. برخی با کپی از محصول وارد بازار می‌شوند. برخی دیگر تغییراتی در کاربرد محصول و بهبودهایی در طراحی انجام می‌دهند. در این مرحله است که تمایز محصول و برند شروع میشود. مجموعه‌ای از مشکلات جدید را برای تولید کننده اولیه ایجاد میکنند. تولید کننده اولیه باید مشتریان را قانع كند که برند وی را ترجیح دهند.
در این که رقبا به بازار هجوم آورده اند. با نوآوری هایی که انجام می‌دهند محصول جذاب‌تر میشود. این امر به ایجاد رقابت بیشتر در بازار و همچنین کاهش قیمت محصول منجر میشود:
- کاهش هزینه‌ها به دلیل صرفه‌جویی به مقیاس
- افزایش قابل توجه در حجم فروش
- افزایش سودآوری و رد کردن نقطه سر به سر
- افزایش یافتن آگاهی عمومی از محصول
- افزایش شدید رقابت با ورود بازیگران جدید
- کاهش قیمتها در اثر شدیدتر شدن رقابت
-
بازاریابی بیشتری برای محصول انجام میشود (بلوغ)
مرحله‌ی بلوغ در چرخه عمر محصول، با عملکرد بیشترین فروش و تلاش‌های لازم برای حفظ ارزش محصول مشخص میشود. به‌سبب رشد قدرتمند، چون در مرحله‌ی قبلی هزینه‌های بازاریابی کاهش پیدا کرده بودند، در نتیجه هزینه‌ی محصول هم کمتر میشود و در نهایت سود به افزایش‌یافتن گرایش پیدا میکند.
توسعه‌دهندگان به منظور تمایز محصول از رقبا و تنظیم محصول برای اطمینان از طول عمر آن. استراتژی‌های مثل کاهش هزینه، تغییر بسته‌بندی، هدف قرار دادن بازار جدید یا افزودن ارزش به ویژگی‌های محصول جدید است.
اگر حداکثر نرخ فروش را حفظ نشود، محصول وارد مرحله‌ی کاهش خواهد شد.
همچنین کاهش هزینه‌های بازاریابی به دلیل جا افتادن در بین کانالهای توزیع و اثربخشی استراتژی فروش کمتر میشود:
- کاهش هزینه‌ها به دلیل افزایش حجم تولید و اثرات منحنی یادگیری
- به اوج رسیدن حجم فروش و اشباع بازار
- کاهش در ورود رقبا به بازار
- کاهش قیمتها به به دلیل تنوع محصولات رقیب
- حفظ یا افزایش سهم بازار با تمایز برند و تنوع در کاربردهای محصول
- پایین آمدن سود صنعت
-
کم کردن هزینه‌ها برای تولید محصول ( افول )
مرحله‌ی کاهش با کاهش فروش نمایان میشود، که می‌تواند تاثیر اشباع بازار، موفقیت یک محصول رقابتی یا کاهش علاقه‌ی مصرف‌کننده باشد.
شرکت‌ها برای جلوگیری از حذف کامل سعی میکنند با به حداقل رساندن هزینه تولید، محصول را نجات دهند. در برخی شرایط، حتی اگر اعتبار بازار به پایان رسیده‌باشد، می‌توان یک بازار خاص را حفظ کرد.
ممکن است یک محصول در این مرحله روی خط تولید باقی بماند اما هزینه‌های تبلیغات آن قطع میشود:
- بالا بودن هزینه‌ها از مقدار بهینه آن
- کاهش حجم فروش
- کاهش قیمتها و سودآوری
- مهم‌تر شدن راندمان تولید یا اثربخشی توزیع
مزایای چرخه عمر محصول چیست؟
هدفگذاری استراتژیک
یکی از این مزایا چرخه عمر محصول توانایی پیش‌بینی مسیر رشد محصول و درگیر شدن در فرایند مربوط به مدیریت محصول است. استفاده از مدل چرخه عمر محصول به شرکت‌ها کمک میکند تا در‌مورد سرمایه‌گذاری‌های مالی، رویکردهای بازاریابی و تبلیغات و توسعه‌ی محصول تصمیمات استراتژیک بگیرند. آن‌ها می‌توانند از قبل برنامه‌ریزی کنند که چه زمانی استراتژی بازاریابی را تنظیم کنند، چه زمانی ممکن است لازم باشد که کالایی را تفکیک کنند و چگونه منابع مالی آن‌ها در مراحل مختلف در نظر بگیرند.
یادگیری از چرخه‌های قبلی
مزیت دیگری که چرخه عمر محصول دارد توانایی جلوگیری و مقابله با اشتباهات معمول در هر مرحله است. مدیران شرکت‌ها با شناسایی مرحله‌ی فعلی یک محصول در چرخه‌ی عمر و مقایسه‌ی عملکرد آن با محصولات مشابه در آن مرحله می‌توانند از اشتباهات برنامه ریزان قبلی درس بگیرند و استراتژی‌های خود را متناسب با آن تنظیم کنند.
معایب چرخه عمر محصول چیست؟
استفاده از چرخه‌های عمر محصول معایبی هم در کنار مزایایی آن دارد که می‌تواند با استراتژی درست کاهش یابد:
پیش‌بینی‌های نادرست از معایب چرخه عمر محصول
درست است که در چرخه عمر محصول پیش‌بینی میکند که شرایط در آینده چطور است. اما یک نقطه‌ضعف، هم دارد ابزاری برای پیش‌بینی دقیق برای تمام محصولات نیست. با توجه به شرایط مختلف بازار یک مکان به مکان دیگر متفاوت است یا جنبه‌های خاص یک محصول متفاوت، باعث میشود همه‌ی محصولات مسیر دقیقی را دنبال نکنند. برخی از محصولات ممکن است با افت روبه‌رو شوند و به دنبال آن رشد دوباره داشته باشد. برخی محصولات ممکن است هرگز رشد سریع را تجربه نکنند و در مرحله‌ی معرفی باقی بمانند.
درک جنبه‌های منحصر‌به‌فرد یک محصول خاص می‌تواند به افراد کمک کند که بدون محدود کردن رویکردشان، از چرخه‌ی زندگی به نفع خود استفاده کنند.
شرکتهای تولید کننده را چه خطراتی تهدید میکند؟
شرکتی که بیشترین خطر متوجه آن است، تولید کننده اصلی است. شرکتی که محصولی کاملاً جدید را عرضه میکند. این شرکت به طور کلی بسیاری از هزینه‌ها، مشقت‌ها و مسلماً خطرات توسعه محصول و بازار را تحمل میکند.
هنگامی که طراح اولیه و تولید کننده محصول در مرحله معرفی بازار نشان داد که تقاضای خوبی وجود دارد، شرکتهای رقیب به تقلید از این محصول و تولید آن اقدام میکنند. با سرمایه‌گذاری در این بخش بازار رونق بیشتری پیدا میکند. اگرچه باعث رشد محصول میشود اما برای شرکت تولید کننده اولیه بر خلاف انتظارش مرحله رشد در حال کوتاه شدن است و جهش فروش متوقف میشود. این اتفاق به این دلیل میافتد که رقبا اغلب با پیشرفت محصول و قیمت پایین‌تر عرضه میکنند.
مدیران فروش برای پیشرفت در چرخه حیات محصول خود و جلوگیری از افت باید در جریان آخرین بهروز رسانی‌های بخش مربوطه باشند. منابع زیر شما را قادر می‌سازد تا تحولات بخش خود را مرور کرده و بهترین تصمیمات برای ماندگاری در بازار هدف رابگیرید.
نتیجه گیری
چرخه عمر محصول (Product Life Cycle) موضوعی است که مورد استفاده بسیاری از بازاریاب‌ها و مدیران کسب‌وکارها قرار می‌گیرد. چرخه زندگی محصول نقش بسیار پررنگی در تعیین استراتژی‌های فروش دارد. همه ما میدانیم که هر محصولی یک روزی افول پیدا میکند، می‌توانیم با دانش این حوزه، عمر محصول را تا حد ممکن بالا ببریم و آن را در بازار حفظ کنیم.
جهت مشاوره رایگان با ما تماس بگیرید:
۰۲۱-۲۸۴۲۸۶۷۶ برای تماس مستقیم
۰۹۰۳۸۴۸۱۰۱۲ (فقط چت واتس اپ)
ایمیل: info@aranikweb.ir
