طراحی جلد و صفحه آرایی کتاب: توجه به زیبایی ظاهری کتاب‌ها در کنار محتوا و بار معنایی یک کتاب، باعث جذابیت بیشتر کتاب و موفقیت آن در امر توسعه کتابخوانی خواهد شد. صفحه آرایی و طراحی کتاب به عنوان مرحله‌ای پر اهمیت در تولید کتاب، اگر بصورت اصولی و حرفه‌ای انجام شود، باعث زیبایی و جذابیتی می‌شود که به مخاطب برای مطالعه کتاب انگیزه بیشتری می‌دهد. فروش کتاب را بالاتر میبرد. برای مشاوره این خدمت با آرانیک وب در تماس باشید.
طراحی جلد و صفحه آرایی کتاب
جلد کتاب چیست؟
جلد کتاب همان رویه‌ای است که برای محافظت و زیبایی هرچه بیشتر کتاب روی آن قرار می‌گیرد و به غیر از این منظور، جهت انعکاس اطلاعاتی از محتوای داخل کتاب، اطلاعاتی از نویسنده و ناشر و بسیاری اطلاعات دیگر که مرتبط با معرفی کتاب می‌باشد، به روی آن قرار می‌گیرد. حتی تصویرها و رنگ‌های تشکیل دهنده جلد کتاب نیز در جهت معرفی کتاب به خواننده، انتخاب می‌شوند.
صفحه آرایی چیست؟
صفحه‌آرایی هنر انتخاب فونت، اندازه کلمات، فواصل خطوط، فاصله از حاشیه‌ها، زیباسازی و طراحی گرافیکی صفحات، جاگذاری مناسب عکس‌ها و … می‌باشد. به طور کل می‌توان گفت که صفحه آرایی به مجموعه عملیات قبل از آماده سازی چاپ نشریه می‌گویند. انتخاب مناسب رنگ‌ها جهت چاپ باکیفیت، دید خلاقانه و طراحی قوی از دیگر فاکتورهای یک صفحه‌آرایی مناسب است.
به عبارت دیگر صفحه آرایی هنر جذب توجه مخاطب به مطالب نوشته شده و همچنین افزایش توجه او به همراه ایجاد اشتیاق در دنبال کردن موضوع است که این مهم به دست نمی‌آید مگر با با شناخت مخاطب.
هدف از صفحه آرایی: هدف از صفحه آرایی در نوشته‌ها بالا بردن سرعت و میزان انتقال مفهوم متن و تصویر به مخاطب می‌باشد. در صفحه آرایی با چیدمان مناسب مطالب و تصاویر، ارتباط بین مفاهیم و مخاطب به ساده‌ترین صورت برقرار می‌شود. صفحه آرایی هر اثر بازتاب دهنده موضوع کتاب، مجله و یا مقاله است. به طور کلی صفحات هر کتاب باید با توجه به قطع، موضوع و مخاطب، چهارچوب و پاراگراف بندی مناسب را داشته باشد تا بیننده را جذب کند.
در صفحه بندی کتاب سامان بخشیدن به عناصر باید به نحوی باشد که بیننده را از طریق اطلاعاتی که در صفحه جای داده است، هدایت کند و جهت دهد. عناصر طراحی، حروف و گرافیک باید به شیوه‌ای نظم یابند که مطالب صفحه به آسانی قابل خواندن باشد و خواننده را به پیگیری مطالب ارائه شده ترغیب کند. معمولا طراح از برخی شیوه‌های خاص استفاده می‌کند تا عناصر درون صفحه را انتظام بخشد.
این نکته غیر قابل اجتناب است که بهره‌گیری از طراح و صفحه آرای با تجربه و حرفه‌ای باعث جذب هرچه بیشتر مخاطبان و در نتیجه فروش بیشتر کتاب نیز خواهد شد، پس این موضوع باید به دقت مورد بررسی قرار گیرد.
طراحی و صفحه آرایی کتاب بطور کامل شامل سه بخش طراحی قالب کلی، صفحه آرایی و طراحی جلد می‌باشد:
طراحی قالب کلی کتاب:
برخی این طرز فکر را دارند که طراحی کتاب کاری ساده است، در حالی که طراحی حرفه‌ای کتاب دارای پیچیدگی‌های زیادی است. ایجاد فضای مناسب در کتاب با رعایت جذابیت‌های بصری بدون ایجاد خستگی در مخاطب حتی در کتاب‌ها با حروف چینی به ظاهر ساده امری ضروری و مشکل است. برای طراحی کتاب حرفه‌ای باید قبل از صفحه آرایی در مرحله طراحی قالب کلی، کلیه موارد و جزئیات کتاب را طراحی و تعیین کرد. بخش طراحی قالب کلی شامل طراحی و تعیین نوع قرارگیری متون و تصاویر، نوع فونت‌ها، شکل و نحوه‌ی قرار گیری تیترها و میان تیترها، سوتیترها، شکل ظاهری صفحات ابتدایی و سرفصل‌ها، سر صفحه‌ها و موارد متعدد دیگر می‌باشد که می‌توان گفت بخش اصلی یک طراحی خوب را در بر می‌گیرد.
صفحه آرایی و طراحی کتاب:
در این بخش طراح و صفحه آرا در اصطلاح به آراستن و چیدمان صفحه می‌پردازد. در حالت پایه اگر برای کتاب قالب کلی طراحی نشده باشد صفحه آرا طبق نظر خود شکل ظاهری، نوع و اندازه فونت، نوع چیدمان متون، تصاویر و … را تعیین و اقدام به صفحه آرایی می‌کند، در حالت حرفه‌ای اگر برای کتاب قالب کلی طراحی شده باشد صفحه آرا طبق مواردی که از قبل طراحی و تعیین شده است، صفحه بندی کتاب را انجام می‌دهد.
طراحی جلد کتاب:
جلد کتاب پوسته معرفی کتاب است پس متعاقبا طراحی جلد هم بسیار مهم و حساس است. طراحی جلد حرفه‌ای و مرتبط با موضوع کتاب باعث جذب بیشتر مخاطبان می‌شود، پس باید زمان طراحی جنبه‌های مختلفی را در مد نظر قرار داد. در طراحی جلد به مواردی نظیر ترکیب بندی متون و تصاویر، رنگ بندی، طراحی تصاویر و طرح‌های خلاقانه، محل قرار گیری لوگوها و عناصر تصویری دیگر، طراحی عطف و … توجه می‌شود.
جلد ظاهری کتاب در ارتباط با محتویات درونی کتاب، بیانگر پیام نویسنده به مخاطب و گویای کلیت محتوای درج شده در کتاب است به همین دلیل باید پس از مشخص شدن اندازه و قطع کتاب وگذراندن مرحله صفحه آرایی، طراحی جلد کتاب آغاز شود.
مشخص بودن سایز کتاب، رنگ کاغذها، تعداد صفحات و مهم‌تر از همه موضوع و محتوای کتاب برای ایده پردازی و طراحی جلد کتاب نقش کلیدی خواهند داشت. در طراحی جلد کتاب علاوه بر توجه به نکات موجود رعایت یکسری اصول برای ارائه طرحی جذاب‌تر ضروری است.
مواردی که در صفحه‌آرایی مهم است:
مخاطب محوری در صفحه آرایی
اندازه کاغذ
قلم
اندازه قلم
انتخاب قلم
مخاطب محوری در صفحه آرایی: ازآنجا که هدف یک کار گرافیک، انتقال اطلاعات مشخصی به مخاطب است، صفحه آرایی باید با توجه به خصوصیات مخاطب انجام شود. مثلا صفحه آرایی یک کتاب برای کودکان با صفحه آرایی برای بزرگسالان متفاوت خواهد بود. به همین دلیل نوع و اندازه‌‌ی حروف، استفاده از تصویر، ابعاد صفحه و… باید متناسب با مخاطب کودک، نوجوان یا بزرگسال منظور شود. علاوه بر این، باید شخصیت صفحه آرایی، باشخصیت مخاطب تناسب داشته باشد. به طور مثال، صفحه آرایی برای کودکان شادتر و پرتحرک‌تر و در مقابل صفحه آرایی برای بزرگسالان رسمی‌تر و جدی‌تر است.
اندازه کاغذ: بهتر است برای جلوگیری از هدر رفتن سرمایه، ابعاد کار بر اساس اندازه کاغذ سازماندهی شود. برای استفاده از حداکثر فضای کاغذ می‌توان انواع مختلفی از تقسیمات را انجام داد، ولی مرسوم‌ترین تقسیمات، تقسیمی است که در هر بار تقسیم، اندازه کاغذ نصف دفعه قبل می‌شود. این تقسیم برای سه قطع رایج، یعنی رقعی، وزیری، رحلی به کار می‌رود. قطع مرسوم دیگر قطع خشتی است. در این قطع، کاغذ یک بار به سه قسمت و در نوبت بعد به دو قسمت تقسیم می‌شود.
قطع کتاب‌ها: به اندازه طول و عرض هر برگ کتاب قطع می‌گویند. در جهت استفاده آسان‌تر یا متناسب با نیاز و کاربرد کتاب، برای کتاب‌ها قطع‌های مختلفی در نظر گرفته شده است. در واقع انتخاب ابعاد و نوع قطع کتاب متناسب با نوع و سایر ویژگی‌های محتوایی کتاب و عاملی مهم مثل کاهش دور ریز کاغذ هنگام برش در چاپ انتخب می‌شود. همچنین قطع‌های مختلف کتاب از جهت نوع کاربری و توجه به حمل و نقل و نگهداری آسان کتاب نیز مورد توجه قرار می‌گیرد، به این صورت که برای کتاب‌هایی که ممکن است افراد بیشتر به همراه خود داشته باشند از قطع‌های کوچکتر استفاده می‌شود.
رایج‌ترین قطع کتاب وزیری می‌باشد که در موضوعات و کاربردهای مختلف از آن استفاده می‌شود. بعد از وزیری، رقعی و جیبی به عنوان دیگر قطع‌های رایج شناخته می‌شوند که همانند وزیری در موضوعات مختلف از این ابعاد بهره گرفته می‌شود. از قطع خشتی به طور معمول برای کتاب‌های کودکان و از قطع رحلی بیشتر برای کتاب‌های نفیس و هنری استفاده می‌شود.
پیش از آغاز انتخاب قطع کار و شروع صفحه آرایی، توجه به موضوع کتاب از نکات حائز اهمیت است و بسته به نوع کتاب و موضوع آن باید قطع مناسب را انتخاب کرد. به طور مثال کتاب‌هایی با موضوعات شعر و رمان اغلب در قطع رقعی و کتب آموزشی و دانشگاهی در قطع وزیری می‌باشند.
قلم: تمام حروف الفبای بزرگ و کوچک با مجموعه کامل اتصالات، علائم، نشانه‌های آوا، هجا و اعداد حروف وسط، علائم دستوری و همه آن چیزهایی که لازم است تا هر گفتار و اندیشه‌ای را بدون کم و کاست تبدیل به یک متن نوشتاری کند و برای تایپ و چاپ لازم هستند را قلم یا فونت می‌نامند.
اندازه قلم: اگر مجموعه حروف الفبای یک قلم را در یک سطر و بین دو خط موازی تایپ کنیم، طوری که لبه بالایی حرف «آ» و لبه پایینی حرف «م» حدفاصل این دو خط باشد، وقتی بگوییم قلم پوینت ۱۰، یعنی فاصله‌‌‌‌ی این دو خط ۱۰ نقطه است.
انتخاب قلم: انتخاب نوع و اندازه قلم در صفحه آرایی، با قصد انتقال اطلاعات نوشتاری صورت می‌گیرد. وقتی قصد، انتقال اطلاعات است؛ آن قلمی مناسب است که راحت‌تر و سریع‌تر خوانده شود. علاوه بر این، طول و فاصله سطرها و کلمات باهم نیز، در این امر مؤثر هستند. برای مثال، وقتی طول سطر زیاد و فاصله سطر کم می‌شود، خواننده سطرها را گم می‌کند که این با راحت‌تر و سریع‌تر بودن در تضاد است.
ترکیب‌بندی در صفحه‌آرایی: ترکیب‌بندی به معنی قرار گرفتن اجزاء مختلف در کنار هم و تشکیل یک «کل» است. در یک صفحه آرایی خوب محل قرارگیری اشیاء در توازن و تعادلی با یک دیگر قرار دارند که حس مطلوبی به بیننده القاء می‌کنند. با جابه‌جایی اجزاء مختلف در صفحه آرایی خوب می‌توانید به این حس خوب که همان حس زیبایی است دست پیدا کنید. در یک طراحی صفحه آرایی زیبا، ترکیب تصاویر، خطوط، متون، رنگ‌ها، سایه‌ها، شفافیت تصاویر و غیره به صورت متوازن در کنار یکدیگر جای گرفته‌اند.
یکی از روش‌های مفید جهت ایجاد ترکیب‌بندی مناسب، روش تقسیم بندی سه‌تایی است. به این صورت که در نرم افزار با استفاده از خطوط راهنما، کادر را به سه قسمت مساوی عمودی و افقی تقسیم بندی می‌کنید. از محل برخورد این خطوط می‌توان به‌عنوان نقاط اصلی استفاده کرده و اجزاء مهم را در آن قرار داد.
نرم افزارهای صفحه آرایی:
قبل از صفحه آرایی، شناسایی مخاطبان بسیار مهم است. در گذشته صفحه آرایی به صورت دستی انجام می‌شده اما با پیشرفت علم و فناوری نرم افزارهای زیادی جهت صفحه آرایی به وجود آمده است که کار صفحه آرایی کتاب را به بهترین نحو ممکن انجام می‌دهد.
- Adobe indesign
- Microsoft publisher
- Microsoft Word
- QuarkXpress
- Page Maker
- Freehand
یکی از قوی‌ترین نرم افزارها Adobe indesign است که امکانات بسیار فراوانی دارد و دست طراح را برای خلاقیت باز گذاشته است. microsoft publisher و microsoft word هم صفحه آرایی کتاب را به صورت غیر حرفه‌ای انجام می‌دهد.
طراحی یک جلد کتاب را می‌توان آخرین مرحله قبل از انتشار یک کتاب دانست، زیرا این مرحله نیازمند از قبل مشخص شدن سایز کتاب، رنگ کاغذها، تعداد صفحات و ادیت نهایی نوشته می‌باشد. در طراحی جلد کتاب باید به این نکته توجه داشته باشید که مخاطبان شما چه کسانی هستند؟ چه رنج سنی دارند؟ از چه جنسیتی و چه فرهنگی می‌باشند؟ این نکات باعث می‌شود که یک دید کلی و بهتری برای انتقال پیام خود از طریق جلد کتاب به آن‌ها داشته باشید .
طراحی جلد کتاب از اهمیت زیادی برخوردار است چراکه وقتی از کتاب فروشی یا کتابخانه بازدید میکنیم، غرق در تعداد زیادی از کتاب‌ها می‌شویم. گاهی اوقات همین مسئله می‌تواند باعث مشکلات زیادی شود، زیرا انتخاب یک کتاب از میان کتاب‌ها بسیار دشوار است. اینجاست که یک طراحی جلد کتاب به یادماندنی می‌تواند نقش خود را ایفا کند.
جلد کتاب معمولا از چند سطر نوشته و تصاویر تشکیل می‌شود اگرچه می‌توان شامل سوال و حتی پیام خاصی باشد. در زمان طراحی یک جلد کتاب باید از کیفیت طراحی مطمئن شوید چون جلد کتاب هویت کتاب شما است و نقش بسیار مهمی در فروش کتاب شما خواهد داشت نوع فونت، سایز فونت، طیف رنگ همه مسائل مهم است که دست در دست هم خواهد داد تا هویت کتاب شما را شکل دهند و این نکته را در نظر داشته باشید که طراحی به صورتی انجام شود که پیام شما به درستی به مخاطب انتقال پیدا کند و مخاطب بتواند با آن ارتباط برقرار کند و متناسب با آن لحن و تصاویر مناسب انتخاب شود.
جلد رو کتاب:
اولین قسمت فیزکی که مخاطبین شما با آن‌ها ارتباط برقرار خواهند کرد جلد روی کتاب است این قسمت باید شامل نام نویسنده، عنوان کتاب و موضوع از لحاظ دسته بندی باشد و تصاویر و فونت انتخاب شده باید بهترین کیفیت را داشته باشند و باید در سریع‌ترین زمان با مخاطب شما ارتباط برقرار کنند.
در طراحی گرافیک روی صفحه بسیار حساس باشید. اگر طراح شما بتواند تصویری مناسب را خلق کند راه شما برای فروش بسیار هموارتر خواهد شد و برای این که بتوانید طراحی با کفیت داشته باشید از طراحان حرفه‌ای استفاده کنید و برای طراحی جلد کتاب خود زمان و هزینه مناسب اختصاص دهید. این کار نیازمند به دانش و تسلط کافی بر برنامه‌های گرافیکی است پس زحمات خود را بخاطر کمی هزینه ناچیز هدر ندهید.
جلد پشت کتاب:
در پشت جلد سعی کنید کتاب خود را به صورت خلاصه شرح دهید و حتی می‌توانید خود نویسنده را نیز به صورت خلاصه معرفی کنید. سعی کنید در خلاصه نویسی در پشت کتاب به صورتی نوشته شود که تمامی سوالات یا اطلاعات مورد نیاز در مورد کتاب را به مخاطب برساند و جذابیت کافی از لحاظ ویرایشی برخوردار باشد که مخاطب نتواند به خود بگوید نه این کتاب من نیست.
در ادامه به چند نکته کلیدی در طراحی جلد کتاب برای نویسندگان ارائه شده است:
1- استخدام یک طراح باتجربه
2- یک مفهوم جلد کتاب بی‌نظیر داشته باشید
3- یک عنصر واحد را برجسته کنید
4- از اندازه و مقیاس‌های متفاوت استفاده کنید
5- از طراحی تصاویر شلوغ و درهم پرهیز کنید
6- در انتخاب تایپوگرافی دقت کنید
7- به اندازه جلد دقت کنید
8- سادگی طرح جلد را حفظ کنید
9- به نکات مربوط به چاپ کتاب توجه داشته باشید
10- تناسب ظاهری طرح با برند را حفظ کنید
جهت مشاوره رایگان با ما تماس بگیرید:
۰۲۱-۲۸۴۲۸۶۷۶ برای تماس مستقیم
۰۹۰۳۸۴۸۱۰۱۲ (فقط جهت چت واتس اپ)
ایمیل: info@aranikweb.ir
